Mazmuny:
(rowayatlar-2.htm)
(rowayatlar-3.htm)
ÝOGALANYNY ÝAªYRSAÒAM...
- Men-ä, käbäm, Hatam taý janyò ýogalanyny
il-günden gizläp, onuò sahylyk ýörelgesini dowam etdirjekdirin.
- Be, ºeý diýsene?! Ýöne, oglum, bir zat, sen onuò aradan çykanyny jemagatdan
ýaºyryp bilersiò. Oòa ynanýan. Emma Hatam janyò eli açyklyk kesbini welin, her zat
etseòem, bilmejekdigiòi aýnyhata aòýan.
- Nädip aòýaò?
- Sebäbi sen iòòäbäbekkäò gujagyma gysyp, emdirip ugramda bir çagajyk golaýyma
geläýse, ol agzyòdakyny kakyp barýan ýaly, elden-aýakdan çykyºyòa, çyòsap
baºlardyò.
Hatam janym bolsa... Wah, oòa taý gelibiljek ýokdur-la! Ol ilki baºga bir bäbejigi
elimde bökjedip göwsümi bermesem, goltugyma-da gelmezdi, emmesinem almazdy.
GÜNDE BIR, HEPDEDE BIR...
- Kaka, aý kaka! Düýn gyzar ikindinler gelýärkäm, ýolda ýüküm agdy. Hiç
urubam bilmedim. Görsem, gaýraky hataryò aºak baºyndaky garaýagyz ýaºulynyò ogly
gelýär. Emma bagrymy ýaryplar ýalbarsamam, ol ýükümi uruºmady. Onsoò oòa: “Sen
asyl beýle ekeniò-ow. Gör, bakaly, biriòize dereserlik sataºaýsa, dädemi (Lukman
hekimi) gapyòyzdan garatman” diýdim welin, yzyna gaòrylyp: “Ataòa aýdaý: günde
bir, hepdede bir, aýda bir, hepdede bir” diýdi-de, ugruna gidiberdi.
- Oh-ho-how! Onuò ýaly bolsa, ol adamlar seò ataòa myzahar bolup durmaz. Çünki olar,
gün-ä göwnejaý edip ýyly yssydan doýýar. Hepde-de bir ýola-da ilki göwrümini
giòedip, soòra suwa düºünýär. Aýda bir öwrä-de, kellebaºaýak çorbasyndan
gähneýºine, ýylda bir saparam ýa balykdan doýar, ýa-da gan aldyrar. Ana, onsoò
öz-özlerini seýisläp ýören ol adamlar seò ataòa kän bir ýüzem saraldaýmaz.
ILI DIÒLE, ÖZ BILENIÒI ET
Parasatly Jygalybeg Röwºenjigi syrtyna alyp, bazara ugrapdyr. ªonda birtopar adam:
- Eºek amanat bolaýsa gerek, ýogsam artlaºyp münmezdiler - diýip, olaryò duºudan
ötýär.
Ol sözi eºiden garry agtygy bilen ulagyndan düºüºine, ony öòüne salyp sürgüläp
ugraýar.
- Bu akmaga serediò. Eºeg-ä boº. Özem dyzdan kirºeniò içi bilen aýagyny
süýräp... Jyda bolmasa, ojagaz oglany bir mündürmeli ahyryn - diýip, soòky
duºanlar dillenýär.
Ondan soò goja eºege atlanyp, Göroglyjygy hem eýerdip ugraýar. Emma soòky duºanlar
hem ýöne geçäýmändirler.
- Eý-ho, bi zaòòaryò ýüregi nähilikä? Çaga ýetim-ýesir halatynda-da oòa beýle
zulum edip bolmaz-a. Ol neress-ä süpüdikläp gelýär. Özi bolsa...
- Oglum, Röwºenim, gel, eºege indi sen mün, pyýada men ýöräýin - diýip,
Adybegiò atasy eºegiò öòüne düºüberýär.
- Ýeri, indi muòa näme diýersiò?! A-how, aksakgal, oglanyò görjegi öòünde. Seò
welin, köpüò ötüp, azyò galypdyr. Eºege özüò münseò bolmadymy?
ªonda Jygalybeg agtygyna ýüzlenýär:
- Görgüòmi, guzym? Ili diòle, ýöne öz bildigiòi et, hoºmy?
ÝYLAN SAGAMOK
Soltansöýün, ýagny Hüseýin Baýkara suwsap gelýärkä,
bir aýal maºgala oòa çal guýup berýär:
- Ysy janyòy alyp gelse-de, seò çalyòdan içjek däl. Halama ekeniò. Içinde gyl bar.
- Içmeseòiz, içmäò, aga! Gyl gönezlige gatançdyr. Onsoòam men gylly geçi sagýan,
ýylan sagamok - diýen laýykatly jogaby eºiden patyºa okarany baºyna çekipdir.
BIR BAKYªDA DÖRT PASYL
- Çalarak ýadyma düºýär. Atam pahyr bir bakyºda dört
pasly hem synlap bilendiginiò gürrüòini beripdi. ªonda arman, üns etmändirin-dä.
Belki, Myraly, sen ony...
- ªahym, Soltansöýün, ºonda, megerem, ýaºulyòyz çeti çöle süsòäp duran
belent baºly bir dagyò düýbünden ýörändir. Onsoò näme, dagyò depes-ä, güne
gözüni ýyldyradyp ýatan garly gyº. Ondan aºagam lälesi ýakaºykly ýaz.
Pesediräklerem miwe ýetikligi üçin meòzi solgunlan güýz. Ana, olar-a üç pasyl.
Barýan ýerem çägesi çaýkanyp ýatan gorsawly gol bolaýsa, neneò onsoò
ýaºulyòyz bir bakyºda dört pasly synlamasyn.
NÄME SÜÝJI?
Myralygyr Soltansöýün bir ýaòa ugranlarynda, patyºanyò
ýene-de öòküleri ýaly, wezirine degºesi gelipdir:
- Aýtsana, dünýäde iò süýji zat näm-ä?
- Ýumurtga - diýen Myraly, ýetirmän-goýman gaýtargysyny suòºuransoò, ol gürrüò
ºol taýda galýar.
Aradan üç ýyl çemesem geçýär. Ine, bir günem olar tirkeºip ýola çykanlarynda,
wezirini gepde gabamagy ýüregine düwen Soltansöýün: “Näderkäò?” pikiri bilen:
- Näme bilen iýseò? - diýip, ºol öòki synagly sözüne dolanypdyr.
Ýyldyrym ýalak ýatkeºligi bilen iò içi güjükli soraga sagynmazdan jaýdar jogaby
berip bilmese, wah, ol Myraly boljakmy.
- Duz bilen iýseò, ºahym!
ªonda Soltansöýün içinden: “Her gezek ºuny uçuryga saljak bolup, uçugymy
alsamam, ýene ýoknasyzlyk edýän-ow” diýºine, atyny gandyzlama bilen boluberipdir.
GÜRRÜÒIÒ GUÝRUGY
Soltansöýün patyºa nahar edinip gelýärkä, bir garry onuò
öòüni kesip geçäýmezmi? ªonda gany depesine uran hökümdaryò bolmajysy bolýar.
- Heý, sylaºyksyz pelit! Idinsiz aýaga çolaºyp, gürrüòiò guýrugynam-a basdyò.
Bilip goý! Indi onuò üçinem-ä jogap bermeli borsuò.
Bu ahwalata haýýaty göçen garry görgüli aglap-eòreýºine, garyp çatmasyndaky
ýalòyz gyzynyò ýanyna gelýär.
- Käbäm jan, näme ýaman hunabirýan görünýäò-le? Aýt ahyryn! Ýeri, saòa
näbelalar ýolugaýdy?
- Wah, jan balam! Meò nämelere dahyl gelendigimi sen sorama, menem aýtmaýyn.
- Näme aýtman! Aýtsana, kaka jan!
- Aýtsam, iºigaýdan janym, baºymyò salgyna, ýaòy Hüseýin Baýkaranyò öòüni
kesip geçäýsem nätjek. Heòkirip ugransoò-a, üstümden gaýnag suw guýlan ýaly
boldumam welin. “Soòky tüýkülik sakgal ezýämi” näme? Özem “Bujagaz
ýoknasyzlygyò saòa gaty gymmat düºäýmese ýagºydyram” diýdi.
- Ýa heý, käbäm jan! Patyºa halyna tapýany ºonuò ýaly tebähetsiz suòºurma
bolsa, onuò jogabyny bermek meò bilen. Seò ýasy ýasy ýanyò ýerde bolsun. Gam
iýme-de, nan iý, kaka jan!
ªondan soò geçse bir hepde geçendir-dä. Ine, bir günem heleý öýlesi boluberende
agyr sülsadyny eýerdip gelýän patyºa hälki ýaºulynyò iºiginde jylawy çekýär.
- A gyz, ºujagaz öwsele, hol günki gürrüòiò guýrugyny basan peläkediòkimi?
- Hawa, ºahym!
- Aýt-da, onda, hany ataò?
- Ol-a, ºahym, ýerdölede syçanyò ºahyny çarhlap otyr.
- Bo-how! Gyz bar, seò aklyò bir ýerindemi? Heý, syçanyòam bir ºahy bormy?
- Ýa heý, kyblaýy älem! Näme, gürrüòiò guýrugy bolanda, syçanyò ºahy bolmaly
dälmi?
Dowamy
bar
|
